Colectivo Literario In Nave Civitas Lugrís
Amosando publicacións coa etiqueta Novas Prensa. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta Novas Prensa. Amosar todas as publicacións
Foto: Xurxo Gago 



O son da corna mariña pola rúa Real da Coruña pasou, na tardiña baixa do sábado 20, unha peculiar manifestación. As luminarias dos comercios despregaban toda a súa cegadora potencia de Nadal. E a clientela saía desconcertada ás portas, chamada polos sons dunha ducia de buguinas e unhas estrañas consignas. Berrabamos: "¡O sol pode brillar calquera noite!". E logo: "¡Sempre a barlovento; nunca a sotavento". E un pouco máis adiante: "¡Menos derrotismo; máis surrealismo!". E xa entrando na praza de María Pita: "¡Menos economía; máis poesía!". Achegóuseme un home: -Isto qué é, ¿unha manifestación dos de Alcoa?. -Non, señor. E unha manifestación surrealista. Faise unha homenaxe ao pintor coruñés Urbano Lugrís, que morreu un 23 de decembro de hai 41 anos. -Ah, vale!, dixo. E quedou medio pasmarote, ollando calado esa estraña agrupación humana.

Era o V Día Lugrís no que tiven a honra de participar. Convidado pola asociación "In nave civitas", esta celebración percorre as rúas coruñesas que foron máis amenas ao enorme pintor surrealista. No medio do percorrido entramos, como non, no Café Vecchio, onde unha xigantesca obra lugrisiá asombra e dignifica o lugar. Unha peza que, despois de anos de deterioro, loita agora por ser recoñecida como Ben de Interese cultural, grazas á teima da asociación O Mural.

Xurxo Souto, un dos artífices deste movemento de protesta creativa, surrealisa e oceánica, explicaba aos clientes do Vecchio -que se degoraban no seu lecer de tarde de sábado- o significado do mural e o significado tamén da nosa marcha. Mentres Moncho do Orzán, co acordeón e logo coa gaita, dirixía a súa "Rapsodia Lugrís" que entoaba a coro o grupo manifestante: "Urbano Lugrís, / quen pintou no mar / soños dun país!".

En 2008 tiven a oportunidade de editar un libro de Lugrís. O único libro de Lugrís. A obra que el quixera publicar en vida, pero que non chegara a completar. Titúlase Balada de los martes del norte e xunta poemas, contos e ensaios, en galego e castelán, recompilados e estudados pola profesora Olivia Rodríguez-Tudela. O libro foi tamén un dos protagonistas -xunto co recital de Manuel Rivas, Serafín Mourelle e Xosé Iglesias- desta quinta edición do día Lugrís.

O combate pola cultura, polo surrealismo e pola liberdade oceánica non terá fin. Pois, como exclamou Xurxo Souto: "¡E de remate, que continúe!".
EDITOR E XORNALISTA
 
QUIQUE ALVARELLOS

"O tesouro de Punta Herminia", da autoría do noso querido Urbano Lugrís.

Aparece nas páxinas de La Voz de Galicia do 4 xaneiro de 1953, donde como comprobaredes cita algúns dos topónimos da Torre...Robaleira, Os Bicos, Altar, Punta Herminia, Punta do Orzán, Cala Corredoira ...mimadriña!, pecho os ollos, fago un viaxe no tempo e vexo a Lugrís soñando desperto co seu "Tesouro de Punta Herminia" a carón da Torre e abaixo, a poucos metros, a Milucho Mariñas collendo percebes!

Medre o mar!

Saúdos oceánicos!

Autor: Xabi Maceiras

O noso compañeiro de singraduras Xabi Maceiras, atopou este pequeno tesouro na última do Ideal Gallego do 24 de agosto de 1989. A carta e o debuxo son da autoría do pintor Mario Fernández Granell, que as realizou ao pouco de enterarse da morte do seu amigo Urbano Lugrís. Agradecer o laborioso traballo de investigación do noso compañeiro Xabi.
Que medren os pequenos tesouros atopados! 

A Xunta incoará o expediente para a declaración como BIC do mural de Lugrís na rúa Real

Rolda de prensa 17.01.2014

Ana Badía e Marcos Samaniego. Foto de Pedro Puig. El ideal gallego. 18.01.2014.

A Xunta de Galicia anunciou que incoará o expediente administrativo, iniciado pola asociación cultural O Mural, para a declaración do mural de Urbano Lugrís ubicado na rúa Real da Coruña como ben de interese cultural (BIC).

A solicitude formal para que a Dirección Xeral de Patrimonio da Xunta declarese ben de interese cultural o mural foi presentado pola asociación o 28.06.2013. Ante a falta de resposta nos meses seguintes, O Mural solicitou unha entrevista coa responsable de este departamento, María del Carmen Martínez, para coñecer o estado do expediente. 

A reunión celebrouse en San Caetano o 16.12.2013 ás 13:00 horas e nela a directora xeral comunicou a asociación O mural que o informe técnico necesario era favorable polo que, a volta de Nadal, o DOGA publicaría a incoación do expediente administrativo para a declaración do mural como Ben de Interese Cultural.

Trátase dunha noticia “excelente” xa que dende a publicación no DOGA o mural de Lugrís estará, por primeira vez, protexido pola lexislación.

 Así se recolle no artigo 10.3 da Lei do patrimonio cultural da comunidade autónoma de Galicia: A incoación dun expediente para a declaración dun ben de interese cultural determinará, respecto ao ben afectado, a aplicación inmediata e  provisional do réxime de protección previsto na presente Lei para os bens xa declarados. No caso de bens inmobles, ademáis, será de aplicación o estipulado no artígo 35.1 da presente Lei.

A Directora Xeral de Patrimonio valorou os argumentos e as fundamentacións da solicitude presentada, e recoñeceu que sen esta iniciativa liderada pola Asociación O Mural a Xunta de Galicia non tería dado este paso.

A nova a trataron, entre outros, estes medios:

(Pode premer sobre o nome do medio para acceder á noticia)


A XUNTA INCOARÁ O EXPEDIENTE PARA A DECLARACIÓN COMO BIC DO MURAL DO LUGRÍS DA RÚA REAL.

A Xunta de Galicia anunciou que incoará o expediente administrativo, iniciado pola asociación cultural O Mural, para a declaración do mural de Urbano Lugrís ubicado na rúa Real da Coruña como ben de interese cultural (BIC) 

A solicitude formal para que a Dirección Xeral de Patrimonio da Xunta declarese ben de interese cultural o mural foi presentado pola asociación o 28.06.2013. Ante a falta de resposta nos meses seguintes, O Mural solicitou unha entrevista coa responsable de este departamento, María del Carmen Martínez, para coñecer o estado do expediente. 

A reunión celebrouse en San Caetano o 16.12.2013 ás 13:00 horas e nela a directora xeral comunicou a asociación O mural que o informe técnico necesario era favorable polo que, a volta de Nadal, o DOGA publicaría a incoación do expediente administrativo para a declaración do mural como Ben de Interese Cultural. 

Trátase dunha noticia “excelente” xa que dende a publicación no DOGA o mural de Lugrís estará, por primeira vez, protexido pola lexislación. Así se recolle no artigo 10.3 da Lei do patrimonio cultural da comunidade autónoma de Galicia: 

  • A incoación dun expediente para a declaración dun ben de interese cultural determinará, respecto ao ben afectado, a aplicación inmediata e provisional do réxime de protección previsto na presente Lei para os bens xa declarados. No caso de bens inmobles, ademáis, será de aplicación o estipulado no artígo 35.1 da presente Lei. 

A Directora Xeral de Patrimonio valorou os argumentos e as fundamentacións da solicitude presentada, e recoñeceu que sen esta iniciativa liderada pola Asociación O Mural a Xunta de Galicia non tería dado este paso. 

Piden que el mural de Lugrís sea declarado bien de interés cultural.

La solicitud presentada a la Xunta incluye un estudio sobre su estado

Nueva iniciativa para salvaguardar el mural de Urbano Lugrís que se encuentra en la cafetería Vecchio de la calle Real. Esta vez procede de la asociación cultural O Mural, que «ven de presentar ante a Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Xunta en Santiago de Compostela unha solicitude para iniciar o expediente administrativo para a declaración de ben de interés cultural (BIC) do mural do pintor Urbano Lugrís ubicado no número 74 da rúa Real da Coruña». Esto anunciaron ayer desde la asociación cultural, argumentando que dicha declaración «suporía a garantía da máxima protección, xa que arestora a súa conservación depende da boa vontade dos propietarios e usuarios do inmoble», argumentan desde la entidad.

La solicitud presentada va acompañada de un estudio que detalla el estado del mural, trabajo que fue realizado en el año 2010 por el restaurador Daniel Pousa. La presentación de la solicitud ante los responsables de Patrimonio supone, según sus impulsores, «o inicio dunha senda que confiamos non se restrinxa unicamente ó mural do Vecchio». Además, esperan que se pueda ampliar este tipo de protección a otros murales que el artista dejó pintados en diversos lugares de Galicia, desde Malpica a Santiago o Vigo. Desde O Mural indicaron que «ante a falta de iniciativa política para iniciar este procedemento, cremos que a sociedade civil debe tomar a iniciativa e elixir a recuperación destes murais».

Esta no es la única iniciativa que ha puesto en marcha la asociación cultural O Mural, ya que además de la misma «seguirá colaborando coa asociación In Nave Civites na organización, un ano máis, do día Lugrís para reivindicar o legado de Lugrís, un océano máxico, cheo de historias e de misterios inmortalizados para sempre en debuxos, cadros e murais», un acto que incluye la visita a los principales murales de la ciudad.


 Urbano Lugrís: o mural no Vecchio
 
Semanas atrás prensa local informaba dos problemas de conservación do mural de Urbano Lugrís na cafetería Vecchio da rúa Real coruñesa.

Este pintor, do que xa vos teño dado conta en INICIARTE fantástico libro o Luis Rei Núñez "O señor Lugrís e a negra sombra"), ten bastantes murais en bares e igrexas da cidade. Foi un exdtraordinario pintor (o artista do mar), gran bebedor, probablemente mal marido e peor administrador das súas finanzas. Teño por el unha grande admiración. Mirade o estado do mural en cuestión.

Podemos apreciar as zonas sen pintura e que serán imposibles de recuperar.
 

Claramente aprécianse as pingas deixadas por unha taza con chocolate no mural.


É tan urxente a actuación sobre esta obra que mesmo conta cun grupo reclamándoa no Facebook.



O próximo sábado día 21 de decembro conmemorarase por cuarta edición o día de Urbano Lugrís mais desta volta será unha festa grande porque se celebra tamén o reencontro da cidade cun novo mural do artista, “Visión da Coruña, 1830” pintado nunha parede de Madrid.

Organizado polo colectivo literario In Nave Civitas xunto coa Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega e do Museo de Belas Artes, e Asociación O Mural, todo isto tripulado por Xurxo Souto, o sábado 21 de decembro conmemorarase na Coruña o IV dia de Urbano Lugrís cunha “Arribada” aberta a toda a cidadanía.

Preséntana como o “reencontro da cidade da Coruña cunha grande obra do pintor do mar” que se poderá ver no Museo de Belas Artes. Trátase de “Visión da Coruña, 1830”, un mural que Lugrís pintou na parede da casa dun familiar en Madrid e que só agora retorna á Coruña, a cidade protagonista da obra.

In Nave Civitas organiza para ese día, despois das seis da tarde, unha celebración para a que trasladará o seu “obradoiro de paraugas pintados” ao adro do museo. No interior, o poeta do Bierzo Rodrigo Osorio recitará a oda “A Arribada” para lle dar o recibimento ao mural A seguir, as persoas participantes desfilarán en “manifestación surrealista” polas rúas da Pescadería até a Praza de Sellier, lugar no que un recital poético festexará o retorno da obra de Lugrís á cidade da Coruña.

O reencontro da cidade da Coruña cunha grande obra do pintor do mar, que a partir do vindeiro dia 21 de decembro poderá ser contemplada no Museo de Belas Artes.

Falamos de “Visión da Coruña, 1830”. Un mural que Urbano Lugrís pintou na parede da casa dun familiar en Madrid, e que agora, tras un longo proceso de restauración e consolidación, vai ser exposto para solaz dos ollos de todos nós.

Para significar tan feliz evento, ese mesmo día, In Nave Civitas, a partir das seis da tarde, trasladará o seu obradoiro de paraugas pintados ao propio adro do museo.

Xa no interior, o poeta berciano Rodrigo Osorio dará a benvida ao mural coa oda A Arribada, composta especialmente para ocasión.

De seguido marcharemos cos paraugas, en manifestación surrealista, polas rúas da Pescadería até a Praza de Sellier, onde se realizará un recital poético aberto a todos aqueles que queiran participar coa súa palabra neste feliz retorno dunha obra Urbano Lugrís á cidade da Coruña.

Medre o Mar !

(O obradoiro de paraugas pintados, como todos os actos deste IV Día Lugrís, é tamén absolutamente aberto; prégase que quen a tiver acuda cunha corna mariña para axudar a encher de sons atlánticos esta xornada).




O GRELLE

Baixo o ceo do atlántico
un pequeno recuncho resgardado
tralos meixóns do Gancho,
O Grelle, co seu areal dourado.

Augas verdes, fitoplacton,
diversidade de fauna e flora
nun mundo máxico mergullado
de centolas e de gorgonias,
de nudibranquios e de esponxas,
somerxido lenzo debuxado
pola natureza benfeitora
nun atraente lugar enfeitizado.

Teno escrito na súa historia,
aqueles tempos de paga e cobra,
do pagadoiro do fielato,
e os consumeiros noutrora,
naqueles tempos do pasado,
mercadorías e manobras
cobradores entregaban robras
e O Grelle teno gravado.

Neste recuncho resgardado
dos ventos recollido
vese un mundo ven pintado
de fortes cores moi vivos.
É O Grelle refuxiado,
na cidade dos sentidos,
na Coruña, cidade barco
a dos futuros soños cumpridos.


Obradoiro “In Nave Civitas Lugrís”
Un poema no océano, esta botella saíu do mar de A Coruña.
28 de decembro de 2012
Obradoiro "Ship In Lugrís Civitas"
A poem ocean, this bottle is the sea of A Coruña.
2012, 28, decembro
Obradoiro "Ship En Lugris Civitas"
Un océan poème, cette bouteille est de la mer de La Corogne.
2012, 28, decembro
Obradoiro "Navio Em Lugrís Civitas"
Um oceano poema, esta garrafa é do mar da Corunha.
2012, 28 de decembro
Obradoiro "Ship Lugrís Civitas"
Poema ozeano bat, botila hau A Coruñako itsas da.
2012, 28, decembro

Xurxo Gago Chao
<galaicum@gmail.com> 



Unha mensaxe nunha botella traslada o paraíso de O Grelle a unha praia irlandesa.

| Actualizado 27 Febrero 2013.

Cando botaron a botella no Gran Sol, o patrón da embarcación dixo que os ventos non eran favorables. Aínda así, o poema que escribiu Xurxo Gago en xaneiro tocou Irlanda, máis en concreto, arribou nunha praia de pedras brancas na costa de Galway. Deste xeito, o escrito completaba unha travesía alén do mar dun mes e 20 días.

A iniciativa partiu do colectivo In Nave Civitas ao que pertence o autor, que decidiu mandar improntas en 20 recipientes de cristal. Coa finalidade de levar un trozo de costa coruñesa a destinos insólitos. Paraxes descoñecidas ou famosas. Como un xesto de demostrar a forza que teñen as mareas. Foi así como a agrupación comandada polo polifacético Xurxo Souto repartiuse as rochas da cidade de xeito que cada un volcou a súa creatividade nunha delas para transmitir o que lle facía sentir ese trozo de terra ben a través de debuxos ou ben en relatos e poesías.
Un home chamado Colm atopaba o poema de Xurxo Gago nun recipiente lanzado no Gran Sol
Versos que no caso de Xurxo falan de O Grelle, un conxunto de pedras que están preto da praia de San Amaro e que lle deron pé a Xurxo para retratar un recuncho de condición desgarbada, “baixo o ceo do Atlántico” e que se estende ao longo dun “areal dourado”. De seguro que o irlandés Colm, quen tivo a sorte de atopar o premio no medio do seu paseo, asimilou con ilusión a mensaxe. Pode ser que mirara de fronte a Galicia para albiscar que alí onde se dispersa a liña do horizonte podía ficar o escritor que lle adicaba a peza poética. Igual se sentou a ler que nese sitio de augas verdes e fitoplacton, había un mundo máxico “mergullado de centolas e de gorgonias” do que Gago aseguraba que estaba como tocado por un feitizo.

Foi unha vez que chegou a casa cando Colm mandou un mail á dirección que viña apuntada no papel para situar o continente no destino no que el mesmo elexiu para descansar. Un 23 de febreiro despois de otear unha praia de cantos redondos. Inmunizado á auga a golpe de cinta illante, o destinatario amosaba o tesouro intacto a través dunha foto. Que Xurxo contemplaba case ao mesmo tempo.

Cousas do progreso, o certo é que con ese documento gráfico cumpríase o obxectivo. Dun grupo de persoas amantes do mar que optaron por expandir a súa arte. Algúns coma Xurxo navegaron moitos anos polo medio. No seu caso, a bordo de fragatas da Armada. Outros simplemente son coñecedores da costa. Desde a que lanzan as súas canas en busca de peixe fresco ou á que escriben versos cando lles toca a inspiración.
O remitente traducía como podía o mail de Colm e acudía a Google para que lle fixera de tradutor. Dunha última mensaxe que levaba o título de “surprise, surprise” e na que Xurxo lle contaba que o paquete viña dun país irmán. Da man dun grupo de poetas que guindaron as súas creacións coa sorte de que a de O Grelle chegou á primeira. Tiña présa por pisar terra.

O ferrolán explicaba que o patrón dun barco de pesca desfixérase dela un 2 de xaneiro. No Gran Sol. Para cruzar o oceáno e voltar na mesma dirección pero máis ao norte. Desde In Nave Civitas esperan agora que as outras misivas vaian sorprendendo a outras praias distintas.


Message in a bottle

Un experimento literario llega de A Coruña a Galway en una botella.


Los mensajes arrojados en una botella, además de una canción de The Police y una editorial que fundó Luis Seoane en Buenos Aires, tienen una larga tradición como mensajes de último recurso. Lo utilizó un pescador aficionado de Miami Beach, Martin Douglas, al que se dio por desaparecido en aguas de Florida en 1956 y del que se tuvo noticia un año después, cuando apareció en una playa australiana una botella que se había dado maña para doblar el estrecho de Magallanes. Contenía un mensaje para Mrs. Alice Douglas, la esposa del desaparecido: “No dudo que estás esperando saber qué ha sido de mi. Me he hundido en las aguas debido a un problema mecánico”. O el más dramático -“Nuestra hora final ha llegado”- que se encontró dos meses después en una playa alemana, firmado por el capitán Odo Loewe, comandante de un zepelín alemán que se perdió en la niebla del Canal de la Mancha en 1916, de regreso tras bombardear Londres.

Pero los mensajes embotellados que salieron el pasado 2 de enero de A Coruña no tenían ese carácter trágico. Habían sido elaborados por el colectivo literario In Nave Civitas (La ciudad en la nave, o la ciudad-nave), que dirige el escritor y músico Xurxo Souto. “En la línea de reivindicar el nombre tradicional de las piedras y lugares de la Torre de Hércules, cada uno cogió uno y le dedicó un poema, una narración o un dibujo, y los metimos en botellas”. O Grelle, una pequeña cala antes de la playa de Os Mouros, le tocó a Xurxo Gago, un marino retirado (fue el que alertó de la avería en la fragata Extremadura, y el que, a pesar de las presiones de sus superiores, denunció las negligencias que costaron dos vidas).

En la botella iba su poema – “Baixo o ceo do atlántico/un pequeno recuncho resgardado/tralos meixóns do Gancho/O Grelle, co seu areal dourado…”- y su dirección de correo electrónico. Un patrón de pesca que participa en el colectivo se encargó de que un marinero que iba al Gran Sol arrojara unas cuantas en mar abierto. Era el 2 de enero “y no quedamos muy contentos, porque las condiciones de viento y corrientes no eran muy favorables”, dice Gago. Pero ayer lunes a media mañana ya tenía en su correo electrónico un mail con asunto “Message in a bottle”, un texto encabezado con un “ola” (sin h, como en gallego) en que indicaba al destinatario que había encontrado la botella el sábado 23 de febrero en Galway, Irlanda, firmado sucintamente “Colm”, acompañado de una foto del hallazgo sobre una playa pedregosa.
Xurxo Gago averiguó, además de un montón de anécdotas sobre botellas al mar, que Colm era responsable de cuentas de una agencia de diseño y le contestó informándole sobre el origen geográfico y literario de la botella. Todavía no ha tenido respuesta. El que confía en que más botellas lleguen a su destino es Xurxo Souto. “Si esa botella fue capaz de sortear las islas de Arán, que guardan la bahía de Galway, en el mar que nuestros marineros llamaban “a cona da vella”, quizá otras podrán repetir también las travesías que hicieron de nuestros antepasados”.

Lugrís

Lugrís